De pathogenese heeft vaak meerdere oorzaken en verschillende predisponerende factoren. De bouw van het oor is hiervan de meest voorkomende in de spreekkamer van dierenartsen, waarbij de rassen met hangoren oververtegenwoordigd zijn.
Klinische tekenen van ooraandoeningen
- Krabben aan de oren
- Schudden met de kop
- Pijn
- Darmstase
- Vestibulaire tekenen (kop kantelen, torticollis, nystagmus, ataxie, ronddraaien)
Tekenen van een oorontsteking bij konijnen kunnen aspecifiek zijn en variëren afhankelijk van de plaats waar de aandoening zich voordoet.
- Otitis externa
Otitis externa wordt over het algemeen veroorzaakt door Psoroptes cuniculi en getroffen konijnen zullen intens pruritisch zijn met een karakteristiek korstig exsudaat in de gehoorgang, dat zich uitbreidt naar de oorschelp.
- Otitis media
Konijnen met een middenoorontsteking (otitis media) vertonen vaak klinische tekenen die in verband worden gebracht met pijn, zoals lusteloosheid, gebrek aan eetlust en darmstase, hoewel sommige gevallen subklinisch kunnen zijn. Pasteurella multocida is het meest voorkomende infectieuze agens.
- Otitis interna
Otitis interna komt vaak voor als een uitbreiding van otitis media en getroffen konijnen vertonen meestal vestibulaire tekenen, dus een oorontsteking bij konijnen met een gekantelde kop wijst meestal op betrokkenheid van het binnenoor.
Er kan progressie optreden naar andere neurologische tekenen, zoals verlamming van de aangezichtszenuw en het syndroom van Horner.
Predisponerende factoren: het hangoorkonijn
Bij konijnenrassen met hangoren is de anatomie van de oren door jarenlang selectief fokken veranderd. Hun verticale gangen hebben een vouw om het hangooruiterlijk te verkrijgen, en zijn vaak vernauwd. Door deze abnormale bouw zijn ze vatbaar voor oorsmeerophoping in hun gehoorgangen en voor ooraandoeningen. De oren regelmatig reinigen met een product dat veilig is voor gebruik bij konijnen, kan helpen om deze oorsmeerophoping te verminderen, en zou bij alle hangoorrassen moeten worden overwogen.
Otoscopie
Een grondige anamnese en klinisch onderzoek, inclusief otoscopie, is nodig om tot een diagnose te komen en een behandelplan op te stellen. Een otoscopie kan een uitdaging vormen voor onze konijnenpatiënten; het is moeilijk bij de meeste konijnen bij bewustzijn en bijna onmogelijk bij hangoorkonijnen, en voor een grondig otoscopisch onderzoek is vaak een kalmerend middel of algehele verdoving nodig. Als een volledig onderzoek van de gehoorgang niet mogelijk is met een otoscoop, kan endoscopie of geavanceerde beeldvorming worden overwogen. Het oor spoelen met een reinigingsmiddel dat veilig is voor gebruik bij konijnen, helpt om de gehoorgang te visualiseren.
Hoe oorontstekingen bij konijnen te behandelen
De behandeling van oorontstekingen bij konijnen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
Behandeling van otitis externa
Otitis externa wordt vaak veroorzaakt door de konijnenoormijt, Psoroptes cuniculi. Het is het beste om de dikke korst die zich in een getroffen oor vormt, te laten zitten. De korst verwijderen is niet alleen pijnlijk, maar meestal ook onnodig. Konijnen moeten worden behandeld met een goedgekeurd product dat ivermectine bevat.
Behandeling van otitis media en otitis interna
De behandeling van binnen- en middenoorontstekingen bij konijnen komt in grote lijnen overeen, omdat de twee aandoeningen meestal nauw aan elkaar verwant zijn. In veel gevallen doen zich moeilijkheden voor omdat de behandelingsopties beperkt zijn door een gebrek aan beschikbare goedgekeurde producten.
- Het oor spoelen
Het oor spoelen na toediening van een kalmerend middel of onder algehele verdoving zal oorsmeer verwijderen en eventuele infectieuze agentia verwijderen of ten minste verdunnen. Omdat het moeilijk is om de gehoorgang van een konijn volledig te visualiseren, kan het lastig zijn om het trommelvlies te identificeren, en is het vaak niet mogelijk om een scheur te bevestigen (of uit te sluiten). Het beste is om aan te nemen dat het trommelvlies gescheurd is, en op basis daarvan een behandelplan op te stellen. Er kan zoutoplossing worden gebruikt om te spoelen, of een oorreiniger die veilig is voor gebruik bij konijnen.
- Systemische behandeling
Systemische antibiotica moeten worden gebruikt als uit bacteriologische en gevoeligheidstests blijkt dat dit aangewezen is.
- Plaatselijke antibiotica
Oorpreparaten die antibiotica bevatten, moeten in de meeste gevallen om verschillende redenen worden vermeden:
- Een gebrek aan goedgekeurde producten - de meeste plaatselijke preparaten zijn gebaseerd op de behandeling van otitis bij honden.
- Polyfarmacie - risico op bijwerkingen, in het bijzonder bij preparaten die steroïden bevatten.
- Ototoxiciteit - het trommelvlies scheurt vaak, dus plaatselijke antibiotica kunnen ototoxiciteit veroorzaken.
Een konijn met een oorontsteking kan snel onwel worden, dus een snelle en effectieve behandeling is essentieel. Eigenaars van konijnen met een rasgerelateerde onderliggende aanleg voor ooraandoeningen, zoals hangoorkonijnen, moeten worden aangemoedigd om de gezondheid van de oren goed in de gaten te houden, en waar nodig moet het regelmatige, routinematige gebruik van een voor konijnen veilige oorreiniger worden aangemoedigd.
